Το ροχαλητό είναι μια εμπειρία κοινή σε όλους, εμφανίζεται όμως συχνότερα σε ορισμένους ανθρώπους, όπως π.χ. σε παχύσαρκους μεσήλικες άνδρες και έχει τη τάση να επιδεινώνεται με την ηλικία.

Συχνά το ροχαλητό παίρνει κοινωνικές διαστάσεις γιατί μπορεί να γίνει αιτία ενδοοικογενειακών συγκρούσεων, αφού η/ο σύντροφος στερείται και αυτός ύπνου.

Το ροχαλητό μπορεί να είναι διακοπτόμενο ή συνεχές, σποραδικό, συχνό ή καθημερινό. Συχνά προκαλείται στην ύπτια θέση (ανάσκελα) και εμφανίζεται ή επιδεινώνεται όταν είμαστε κουρασμένοι ή όταν έχουμε φάει ή έχουμε πιει αλκοόλ πριν τον ύπνο. Η ένταση του ροχαλητού ποικίλλει και μπορεί να ακούγεται ακόμη και στα διπλανά δωμάτια. Το ροχαλητό μπορεί να οδηγήσει σε κακής ποιότητας ύπνο, με επιπτώσεις στην υγεία και στην καθημερινότητα του ανθρώπου που ροχαλίζει.

Πώς προκαλείται το ροχαλητό;

Παράγεται στον ύπνο, όταν μια ανώμαλη ροή αέρα που περνά από τη μύτη ή/και από το στόμα προκαλεί ταλαντώσεις (δονήσεις) σε ορισμένες ανατομικές δομές του ανώτερου αναπνευστικού.
Οι ανατομικές δομές, που όταν ταλαντώνονται παράγουν ροχαλητό, είναι:

• Η μύτη: Πχ η ρινική συμφόρηση, η ρινίτιδα, η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, οι ρινικοί πολύποδες μπορούν να προκαλέσουν ροχαλητό.
• Η μαλθακή υπερώα (ουρανίσκος) και η σταφυλή. Π.χ η χαλαρή μαλθακή υπερώα ή η μεγάλη σταφυλή μπορούν να προκαλέσουν ροχαλητό.
• Ο φάρυγγας: Η αυξημένη ποσότητα ιστού γύρω από τον φάρυγγα είναι συχνή αιτία ροχαλητού. Π.χ στα παιδιά, μπορεί να είναι αποτέλεσμα υπερτροφικών αμυγδαλών ή/και αδενοειδών εκβλαστήσεων. Οι ενήλικες δεν έχουν αδενοειδείς εκβλαστήσεις, μπορεί όμως να έχουν υπερτροφικές αμυγδαλές οι οποίες μπορούν επίσης να προκαλέσουν ροχαλητό.Οι παχύσαρκοι έχουν αυξημένο μαλακό ιστό γύρω από τον φάρυγγα, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει ροχαλητό. Οι κύστες και οι όγκοι είναι σπανιότερα αίτια ροχαλητού.
• Η γλώσσα: Π.χ η πολύ μεγάλη ή πολύ μακρυά γλώσσα, μπορεί να προκαλέσει ροχαλητό. Επίσης, αν η γλώσσα έχει μειωμένο μυϊκό τόνο (σε συνδυασμό με τον μειωμένο τόνο των μυών του φάρυγγα), μπορεί να πέσει προς τα πίσω και να προκαλέσει ροχαλητό. Αυτό μπορεί να συμβεί στο βαθύ ύπνο, ή όταν καταναλώσουμε αλκοόλ ή όταν πάρουμε ορισμένα υπνωτικά φάρμακα πριν τον ύπνο. Η γήρανση επίσης προκαλεί χαλάρωση αυτών των μυών.

Ποιούς κινδύνους για την υγεία μας μπορεί να κρύβει το ροχαλητό;

Το ροχαλητό μπορεί να είναι περιστασιακό και να μην υποδηλώνει κάτι το ανησυχητικό. Είναι βέβαια ενοχλητικό για την (ή τον) παρακοιμώμενο και καλό θα είναι να ζητείται η γνώμη του Ωτορινολαρυγγολόγου ή του Πνευμονολόγου.

Αν όμως είναι συχνό ή μόνιμο, ή αν συνοδεύεται από άλλα ενοχλήματα ή συμπτώματα (που θα δούμε παρακάτω), τότε το ροχαλητό ίσως είναι εκδήλωση κάποιας Διαταραχής του Αερισμού στον Ύπνο (η πιο συνηθισμένη είναι η Αποφρακτική Άπνοια στον Ύπνο).

Η Αποφρακτική Άπνοια στον Ύπνο είναι σοβαρή πάθηση με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία και στην καθημερινότητά μας και θα πρέπει μόλις διαγνωσθεί, να αντιμετωπισθεί (π.χ με τις συσκευές συνεχούς θετικής πίεσης-ΡΑΡ).

Τα παρακάτω είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά της Αποφρακτικής Άπνοιας στον Ύπνο. Εφ’ όσον συνοδεύουν το ροχαλητό, τότε η διαπίστωσή τους θα βοηθήσει στο να καταλάβουμε αν το ροχαλητό είναι αθώο ή όχι:

• Διακοπές της αναπνοής στον ύπνο: Διαρκούν από λίγα δευτερόλεπτα έως και μερικά λεπτά και προκαλούν μερική ή ολική παρεμπόδιση της διέλευσης του αέρα στους πνεύμονες. Το σοβαρότερο επακόλουθο αυτής της «διακεκομμένης» αναπνοής στον ύπνο, είναι η σημαντική αυξομείωση του οξυγόνου στο αίμα που προκαλεί διαταραχές στην οξυγόνωση των οργάνων του σώματος.
• Κακή ποιότητα του ύπνου: Αν οι διακοπές της αναπνοής είναι συχνές, τότε μας ξυπνούν από τον ύπνο (ακόμα και χωρίς να το καταλάβουμε), προκαλούν κατακερματισμό του, με αποτέλεσμα να χαλάει η φυσιολογική του αρχιτεκτονική.
• Ημερήσια συμπτώματα: Ο κατακερματισμένος ύπνος δεν είναι αναζωογονητικός και δεν μας ξεκουράζει. Αυτό έχει σαν επακόλουθο την επόμενη μέρα να είμαστε άκεφοι, να αισθανόμαστε κουρασμένοι και να έχουμε υπνηλία, συμπτώματα που επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητά μας και μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε σοβαρά ατυχήματα (εργατικά ή τροχαία).
• Μακροπρόθεσμες συνέπειες της Αποφρακτικής Άπνοιας στον Ύπνο στην υγεία μας: Σωρεία μελετών έχουν δείξει ότι όλος ο οργανισμός μας (καρδιά, εγκέφαλος, νεφροί, μεταβολισμός κ.ά.), επηρεάζεται δυσμενώς από τον κακής ποιότητας ύπνο. Η καρδιά είναι ένα από τα όργανα που επηρεάζεται συχνά, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται υπέρταση, αρρυθμίες και γενικά να αυξάνεται ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά συμβάματα.

Συμπερασματικά

Αν το ροχαλητό σας (ή το ροχαλητό του/της συντρόφου σας):

• επιμένει ή είναι πολύ θορυβώδες ή
• συνοδεύεται από διακοπές της αναπνοής στον ύπνο, ημερήσια υπνηλία, αίσθημα κόπωσης κ.λπ. ή
• πάσχετε από αυξημένη πίεση (υπέρταση) ή από τη καρδιά σας ή
• από σακχαρώδη διαβήτη ή
• είστε παχύσαρκος/η ή
• έχετε διαταραχές της σεξουαλικής σας ζωής ή
• είχατε τροχαίο ή εργατικό ατύχημα λόγω υπνηλίας,

Τότε το ροχαλητό δεν είναι αθώο και μπορεί να είναι εκδήλωση κάποιας σοβαρότερης κατάστασης, συνήθως της Αποφρακτικής Άπνοιας στον Ύπνο. Σε αυτή τη περίπτωση χρειάζεστε εκτίμηση από Πνευμονολόγο που θα σας συστήσει περαιτέρω έλεγχο (Μελέτη Ύπνου κ.λπ.).