Τι πρέπει να γνωρίζει ο άνδρας για τον καρκίνο του προστάτη;

Ο καρκίνος του προστάτη είναι η πιο συχνή μορφή καρκίνου στον άνδρα και αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο.

Το 70% των ανδρών πάνω από 80 έτη έχει λανθάνοντα καρκίνο του προστάτη.

Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη είναι:

• Η προχωρημένη ηλικία
• Η κληρονομικότητα (1 συγγενής: διπλός κινδυνός, 2 συγγενείς: 5πλάσιος με 11πλάσιος κίνδυνος)
• Επιπλέον παράγοντες είναι η δίαιτα σε ζωικό λίπος, το κάδμιο, καθώς και η χρόνια φλεγμονή του προστάτη.

Ποιά είναι η κλινική εικόνα του καρκίνου του προστάτη;

•  Ασυμπτωματική
•  Τοπικά συμπτώματα (αιματουρία, αιμοσπερμία, επώδυνη εκσπερμάτιση, άλγος περινέου)
•  Συμπτώματα καλοήθους υπερπλασίας προστάτη (συχνοουρία, δυσουρία, νυκτουρία, επιτακτική ούρηση).
•  Γενικευμένα συμπτώματα (οστικά άλγη, αδυναμία, καταβολή, ουραιμία, απόφραξη ουρητήρων).

Εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για την διάγνωση του καρκίνου του προστάτη είναι:

•  PSA (Prostate Specific Antigen)
•  Δακτυλική εξέταση
•  Βιοψία προστάτη

Πότε πρέπει να γίνεται εξέταση PSA;

•  Το πρώτο PSA πρέπει να γίνεται σε ηλικία >40 ετών και εάν το PSA είναι <1 να επαναληφθεί μετά από 8 χρόνια.
•  Ηλικία >75 ετών και PSA<3 δεν χρειάζεται να γίνεται περαιτέρω έλεγχος.
•  Να γίνεται σε συμπτωματικούς ασθενείς ανεξαρτήτως ηλικίας ή σε ασθενείς με κληρονομικότητα.

Υπάρχει φυσιολογική τιμή PSA;

• Δεν υπάρχει, αλλά μία τιμή <2-3 συχνά θεωρείται φυσιολογική.
• Το PSA είναι ο καλύτερος δείκτης. παρακολούθησης των ασθενών με καρκίνο του προστάτου που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία (χειρουργική, ακτινοθεραπεία, φαρμακευτική, ή συνδυασμό αυτών).

Ποιά είναι η “γκρίζα ζώνη” του PSA;

•  Όταν η τιμή του PSA είναι μεταξύ 4-10 ng/ml και εφόσον υπάρχει αρνητική δακτυλική εξέταση, πρέπει να μετράμε και την τιμή του free PSA και ο λόγος (PSA ratio) να μας κατευθύνει αν πρέπει να γίνει βιοψία ή όχι.
• Το 44% των βιοψιών με τιμές του PSA στην γκρίζα ζώνη, και PSA ratio<0,10 είναι αρνητικές.

Πιθανότητα παρουσίας καρκίνου του προστάτη ανάλογα με τις τιμές του PSA

PSA: 0,6-1 10%
PSA: 1,1-2 17%
PSA: 2,1-3 24%
PSA: 3,1-4 27%
PSA: 4,1-10 41%

Σε τι ποσοστό πρέπει να αυξάνεται το PSA ετησίως για να μας βάλει σε σκέψη καρκίνου του προστάτη και να γίνει βιοψία προστάτη;

Αύξηση κατά 20% της τιμής του PSA ανά έτος έχει ένδειξη για βιοψία για τιμές PSA<2,5.

Ο ρόλος του PSA στον προσυμπτωματικό έλεγχο των ανδρών για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη είναι ένα θέμα που προκαλεί αντιπαραθέσεις.

Οι οδηγίες για τον προσυμπτωματικό έλεγχο παρουσιάζουν κάποιες διαφορές, ανάλογα με την επιστημονική εταιρεία από την οποία δίδονται, π.χ. η Ευρωπαϊκή Ουρολογική εταιρεία συνιστά ο προσυμπτωματικός έλεγχος να αρχίζει από την ηλίκία των 55 ετών, αφού προηγηθεί συζήτηση για τα υπέρ και τα κατά του ελέγχου.

Τα αποτελέσματα διαφόρων μελετών προσυμπτωματικού ελέγχου δεν συμφωνούν μεταξύ τους. Ορισμένα δείχνουν ελάττωση της θνητότητας από καρκίνο του προστάτη από 20-60%, ενώ άλλες δεν διαπιστώνουν σημαντικές διαφορές. Όλα όμως τονίζουν τον σημαντικό αριθμό ανίχνευσης κλινικά μη σημαντικών καρκίνων που δεν θα επηρεάσουν το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών. Υπάρχει επίσης μια γενική ομοφωνία ότι ο έλεγχος πρέπει να γίνεται πάντα βασισμένος στους παράγοντες κινδύνου.

Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη

Ποια είναι τα κυριότερα συμπτώματα που οδηγούν σε χειρουργείο;

• Η νυκτουρία
• Η μείωση ακτίνας των ούρων

Πόσες προσπάθειες αφαίρεσης του καθετήρα πρέπει να γίνονται μετά από οξεία επίσχεση ούρων;

•  Μία προσπάθεια (υπάρχει 85% πιθανότητα επισχέσεως ξανά μέσα σε μία εβδομάδα)