Άνδρας: Ο καρκίνος του μαστού δεν αφορά μόνο στον γυναικείο πληθυσμό. Εμφανίζεται σε πολύ μικρότερη συχνότητα και στους άνδρες. Σε σύγκριση με τις γυναίκες παρουσιάζεται σε ποσοστό 1: 100, που σημαίνει ότι για κάθε 100 καρκίνους του μαστού που θα διαγνωσθούν στο γυναικείο πληθυσμό θα διαγνωσθεί και ένας άνδρας. Αφορά το 1% όλων των καρκίνων στους άνδρες και λιγότερο από το 1% του συνόλου όλων των καρκίνων του μαστού. Η επίπτωση έχει αυξηθεί περίπου στο 26% την τελευταία 25ετια. Η μέση ηλικία διάγνωσης είναι τα 67 έτη.

Οι παράγοντες κινδύνου που έχουν συνδεθεί με τον ανδρικό καρκίνο του μαστού αφορούν την ηλικία, ορμονικούς, γενετικούς, διατροφικούς, περιβαλλοντικούς παράγοντες καθώς και το ιστορικό έκθεσης σε ιονίζουσα ακτινοβολία.

Η ηλικία, είναι ο ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου καθώς η επίπτωση του αυξάνει σταθερά με την πρόοδο της ηλικίας. Ορμονικοί παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί για τον ανδρικό καρκίνο του μαστού, αφορούν κυρίως τα υψηλά επίπεδα οιστρογόνων στο αίμα. Κάτι τέτοιο συμβαίνει σε περιπτώσεις λήψης ορμονικών σκευασμάτων από το στόμα, κατά την παχυσαρκία όπου με την αύξηση του λίπους αυξάνεται και η παραγωγή οιστρογόνων. Επιπλέον η κατάχρηση αλκοόλ μπορεί να περιορίσει την ικανότητα του ήπατος να ρυθμίσει τα επίπεδα οιστρογόνων του αίματος. Έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως εντομοκτόνα DDT και κατανάλωση βοοειδών που έχουν εκτραφεί με οιστρογόνα για εκπάχυνση, μιμούνται την επίδραση των οιστρογόνων στον οργανισμό. Η ηπατοπάθεια οδηγεί συνήθως σε χαμηλότερα επίπεδα ανδρογόνων και υψηλότερα επίπεδα οιστρογόνων γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης γυναικομαστίας (καλοήθης αύξηση του μαστού η οποία δεν είναι καρκινογόνος) καθώς και καρκίνο του μαστού.

Οι γενετικοί παράγοντες αφορούν είτε γενετικά σύνδρομα (Klinefelter, Cowden) ή παρουσία των μεταλλάξεων των BRCA1 και BRCA2 συνδέονται άμεσα με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ανδρικού καρκίνου του μαστού. Άνδρες με σύνδρομο Klinefelter, έχουν χαμηλότερα επίπεδα ανδρογόνων και υψηλότερα επίπεδα οιστρογόνων. Αποτελεί γενετική ανωμαλία που προσβάλει 1 στους 1000 άνδρες. Ισχυρό οικογενειακό ιστορικό ή γενετική μετάλλαξη, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού στους άνδρες, ιδιαίτερα εάν υπάρχουν και άλλοι άνδρες στην οικογένεια που να έχουν νοσήσει από την ίδια αιτία. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος εάν υπάρχει επιβεβαιωμένη μετάλλαξη σε γονίδιο που να σχετίζεται με τον καρκίνο του μαστού στην οικογένεια. Ο κίνδυνος εφόρου ζωής ανάπτυξης της νόσου είναι περίπου 1% για τη μετάλλαξη του BRCA1 γονιδίου ενώ αγγίζει το 6% για την BRCA2. Παρόλα αυτά η πλειοψηφία των ανδρών που νοσούν από καρκίνο του μαστού δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό, ούτε κληρονομική γενετική ανωμαλία, όπως άλλωστε συμβαίνει και με τον καρκίνο του μαστού στις γυναίκες. Άνδρες φορείς των μεταλλάξεων BRCA1 και BRCA2 έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου και σε άλλα όργανα όπως ο προστάτης, το πάγκρεας, το παχύ έντερο και το στομάχι.

Η κλινική εικόνα του καρκίνου του μαστού στους άνδρες, είναι συνήθως όμοια με εκείνη των γυναικών. Tο συχνότερο σύμπτωμα είναι ένα ανώδυνο ψηλαφητό μόρφωμα. Συχνό σύμπτωμα αποτελεί και η εισολκή της θηλής, το έκκριμα από τη θηλή, το οίδημα, η εξέλκωση, η πάχυνση του δέρματος και η μασχαλιαία λεμφαδενοπάθεια. Η διήθηση των μασχαλιαίων λεμφαδένων φαίνεται να είναι συχνότερη στους άνδρες.
Η διάγνωση συνήθως καθυστερεί σε σύγκριση με τον καρκίνο του μαστού στις γυναίκες επειδή ο έλεγχος των μαστών τόσο με την αυτοεξέταση όσο και με απεικονιστικές εξετάσεις δεν είναι στην ρουτίνα του προληπτικού ελέγχου των ανδρών, με αποτέλεσμα να διαγιγνώσκεται συνήθως σε πιο προχωρημένα στάδια όταν πλέον ο όγκος είναι ψηλαφητός. Η κλινική εξέταση του θωρακικού τοιχώματος, των μαστών και των μασχαλιαίων κοιλοτήτων είναι η πρώτη προσέγγιση σε έναν άρρενα ασθενή που προσέρχεται με οποιοδήποτε σύμπτωμα από το μαστό. Στη συνέχεια η απεικόνιση του μαστού με μαστογραφία, υπερηχογράφημα και μαγνητική μαστογραφία καθοδηγεί συνήθως την περαιτέρω προσέγγιση που σε περίπτωση ύποπτου ευρήματος ολοκληρώνεται με βιοψία (ιστολογική ή κυτταρολογική ταυτοποίηση) της αλλοίωσης με ανάλογη βελόνα (δια λεπτής βελόνης ή δια κόπτουσας βελόνης μεγαλύτερου διαμετρήματος). Τα αποτελέσματα θα καθορίσουν και τους θεραπευτικούς χειρισμούς.

Τι άλλο όμως θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα ψηλαφητό εύρημα στο μαστό; Η διαφορική διάγνωση περιλαμβάνει : καρκίνωμα, γυναικομαστία, λίπωμα, επιδερμική κύστη, απόστημα, ψευδοαγγειωματώδης υπερπλασία, λέμφωμα, μετάσταση ή σάρκωμα
Η σταδιοποίηση της νόσου γίνεται με τις κατάλληλες απεικονιστικές εξετάσεις όπως σπινθηρογράφημα οστών και αξονικές τομογραφίες θώρακος, άνω και κάτω κοιλίας. Κατά τη διάγνωση, σε ποσοστό >40% η νόσος είναι σταδίου III/IV λόγω της πρώιμης επέκτασης στο θωρακικό τοίχωμα.

Η ιστολογική ταυτοποίηση των ανδρικών καρκίνων αποκαλύπτει ότι 90% των περιστατικών είναι διηθητικά πορογενή καρκινώματα και μόνο το 1,5% λοβιακά.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού στους άντρες, λόγω της σπανιότητας της νόσου, βασίζεται πρωτίστως σε συμπεράσματα μελετών που αφορούν στο εξαιρετικά συχνό καρκίνο του μαστού των γυναικών. Η επιλογή των θεραπευτικών χειρισμών δεν αλλάζει, με τη μόνη διαφορά όσον αφορά στη χειρουργική θεραπεία, ότι δεν υπάρχει λόγος για συντηρητική επέμβαση και επιλέγεται συνήθως η τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή με μασχαλιαίο λεμφαδενικό καθαρισμό ή βιοψία του λεμφαδένα φρουρού. Η μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία είναι αποτελεσματική στην πρόληψη της τοπικής υποτροπής σε άνδρες με όγκο >1εκ και με >1 θετικό μασχαλιαίο λεμφαδένα.
Τα υψηλά ποσοστά ανδρικού καρκίνου του μαστού με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς καθιστούν την ορμονοθεραπεία βασικό συστατικό της θεραπευτικής προσέγγισης, σε 10ετή χορήγηση. Οι ενδείξεις και τα θεραπευτικά σχήματα για επικουρική χημειοθεραπεία και ανοσοθεραπεία βασίζονται σε δεδομένα από τη χορήγηση τους σε γυναίκες.

Όπως και στις γυναίκες έτσι και στους άνδρες ο καρκίνος του μαστού μπορεί να δώσει μεταστάσεις στο ήπαρ, τον πνεύμονα, τα οστά και τον εγκέφαλο. Η συνολική πενταετής επιβίωση υπολογίζεται στο 85% όταν δεν υπάρχει λεμφαδενική διήθηση, ενώ μειώνεται στο 57% όταν υπάρχουν διηθημένοι λεμφαδένες. Η πρόγνωση του καρκίνου του μαστού είναι χειρότερη στους άνδρες. Το γεγονός αυτό οφείλεται στην καθυστερημένη αναζήτηση ιατρικής βοήθειας και κατά συνέπεια στη διάγνωση του καρκίνου σε προχωρημένο στάδιο. Θα πρέπει λοιπόν και οι άνδρες τακτικά να ψηλαφούν και να παρατηρούν τον μαστό τους και στην περίπτωση που διαπιστώσουν οποιαδήποτε αλλαγή να ζητούν άμεσα συμβουλή από εξειδικευμένο ιατρό. Γιατί τελικά ο καρκίνος του μαστού μας αφορά όλους.