Το Ορθό, αποτελεί το τελευταίο τμήμα του παχέος εντέρου που καταλήγει στον πρωκτικό σφιγκτήρα. Η δομή του δεν διαφέρει σε τίποτα από τα άλλα τμήματα του οργάνου, έχει όμως αρκετές ανατομικές και λειτουργικές ιδιαιτερότητες σε σχέση με το υπόλοιπο παχύ έντερο. Ως εκ τούτου, η αντιμετώπιση των παθήσεών του διαφέρει σημαντικά και απαιτεί εξειδικευμένη διεπιστημονική ιατρική ομάδα. Tο Ορθό αποτελεί τη συχνότερη θέση ανάπτυξης καρκίνου στο παχύ έντερο. Τα τελευταία 30 χρόνια έχουν εξελιχθεί σημαντικά οι γνώσεις μας γύρω από τον καρκίνο του ορθού και έχουν προστεθεί νέα θεραπευτικά όπλα στην αντιμετώπισή του. Έτσι, σήμερα, η επιβίωση των ασθενών αυτών είναι καλύτερη σε σχέση με την εντόπισή του σε άλλα σημεία του παχέος εντέρου.

Πόσο συχνός είναι ο Καρκίνος Ορθού

Συνολικά ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τρίτος συχνότερος καρκίνος του ανθρώπου. Ένας στους 22 ανθρώπους που θα γεννηθούν σήμερα θα εμφανίσει αυτήν τη νόσο κάποια στιγμή στη ζωή του. Το 1/3 από όλους τους καρκίνους του παχέος εντέρου εντοπίζεται στο Ορθό. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 μέχρι σήμερα, η συχνότητα του ορθοκολικού καρκίνου, όπως αλλιώς λέγεται, παρουσιάζει μια μικρή τάση μείωσης. Αυτό οφείλεται κυρίως:

• Στα πληθυσμιακά προγράμματα διαλογής (screening tests), δηλαδή τις τακτικές κολονοσκοπήσεις από σχετικά νεαρή ηλικία.
• Στη μείωση των παραγόντων κινδύνου όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία, το αλκοόλ, η υπερκατανάλωση συγκεκριμένων τροφών κ.α.

Θεραπεία για τον Καρκίνο Ορθού

Η χειρουργική εξαίρεση του Ορθού μαζί με το λίπος που το περιβάλλει και με όλους τους λεμφαδένες της περιοχής (TME) εξακολουθεί μέχρι σήμερα να αποτελεί τη βασική θεραπεία στην αντιμετώπιση της νόσου. Τα τελευταία 25-30 χρόνια έχουν προστεθεί νέες επικουρικές θεραπευτικές πρακτικές, οι οποίες έχουν αλλάξει τα δεδομένα προς το καλύτερο. Ασθενείς με τοπικά εκτεταμένη νόσο ή ασθενείς με όγκους κοντά στον σφιγκτήρα του πρωκτού, πρέπει να λαμβάνουν προεγχειρητικά τοπική ακτινοβολία σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία. Αυτός ο ογκολογικός χειρισμός αυξάνει κατά πολύ τη συνολική επιβίωση και μειώνει δραματικά τα ποσοστά της τοπικής υποτροπής της νόσου, που κάποτε αποτελούσε μείζον χειρουργικό πρόβλημα. Για τον λόγο αυτό, όλοι οι ασθενείς που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του Ορθού πρέπει να υποβληθούν σε έναν πολύ λεπτομερή και εξειδικευμένο απεκονιστικό έλεγχο της περιοχής που περιλαμβάνει μαγνητική τομογραφία και διορθικό ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα. Αυτές οι εξετάσεις αξιολογούνται από τη διεπιστημονική θεραπευτική ομάδα που ορίζει τη σειρά των θεραπευτικών ενεργειών, που πρέπει να γίνουν σε κάθε ασθενή ξεχωριστά.

Ποιες είναι οι ανατομικές ιδιαιτερότητες του Ορθού;

1. Σε αντίθεση με το υπόλοιπο παχύ έντερο, το ορθό βρίσκεται έξω από την κοιλιακή χώρα αφού είναι το κομμάτι του εντέρου που διαπερνά τους μυς του περινέου και εξέρχεται στο δέρμα του πρωκτού.
2. Έχει πολύ στενή ανατομική σχέση με αρκετά όργανα της περιοχή (όπως ο κόλπος, ο προστάτης, οι σπερματοδόχες κύστεις, νευρικά πλέγματα) και ως εκ τούτου απαιτείται μεγάλη εμπειρία για την αποφυγή πιθανών τραυματισμών τους.
3. Έχει άμεση ανατομική σχέση και σύνδεση με τον πρωκτικό σφιγκτήρα. Η διατήρησή του στις εγχειρήσεις για καρκίνο του ορθού, (όταν φυσικά αυτό είναι ογκολογικά αποδεκτό) έχει τεράστια σημασία για τους ασθενείς.

Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής για το Oρθό

Η λαπαροσκοπική χειρουργική έχει εδραιωθεί τα τελευταία 15-20 χρόνια στην αντιμετώπιση των χειρουργικών παθήσεων όλου του παχέος εντέρου. Η λαπαροσκοπική χειρουργική έχει πολλαπλά πλεονεκτήματα, όπως:

• Ελαχιστοποιεί το χειρουργικό τραύμα
• Μειώνει τον μετεγχειρητικό πόνο
• Συνεισφέρει στην άμεση και εύκολη μετεγχειρητική κινητοποίηση
• Επιταχύνει την επιστροφή στις ατομικές και επαγγελματικές δραστηριότητες

Στον τομέα των εγχειρήσεων του Ορθού, καθώς το χειρουργείο είναι τεχνικά δύσκολο και απαιτητικό, η λαπαροσκοπική χειρουργική δίνει λύση σε αρκετά προβλήματα. Συγκεκριμένα:

• Χρησιμοποιώντας τα λεπτά λαπαροσκοπικά χειρουργικά εργαλεία, δουλεύουμε με μεγαλύτερη ευκολία στον στενό ανατομικό χώρο μέσα στον οποίο βρίσκεται το Ορθό.
• Η οπτική είναι σαφώς καλύτερη σε σχέση με την ανοικτή χειρουργική, αφού η εικόνα του χειρουργικού πεδίου μεγεθύνεται 10 με 20 φορές. Αυτό βοηθά στο να αποφεύγουμε τους τραυματισμούς γειτονικών ανατομικών οργάνων.
• Λαπαροσκοπικά μπορούμε να μετακινήσουμε το Ορθό μέχρι πολύ χαμηλά, στο επίπεδο του πρωκτικού σφιγκτήρα. Έτσι, αυξάνουμε σημαντικά τις πιθανότητες διατήρησής του και μειώνουμε την πιθανότητα δημιουργίας μόνιμης κολοστομίας (παρά φύσιν έδρας).

Συμπερασματικά

Το Ορθό που είναι το τελευταίο τμήμα του παχέος εντέρου που καταλήγει στον πρωκτικό σφιγκτήρα, αποτελεί συχνή θέση ανάπτυξης καρκίνου. Η ενδοσκόπηση του παχέος εντέρου από νεαρή ηλικία και η τακτική παρακολούθηση συμβάλλει τα μέγιστα στην πρόληψη της νόσου αυτής. Τα τελευταία 25 χρόνια σε ασθενείς με τοπικά εκτεταμένη νόσο ή σε ασθενείς με όγκους κοντά στον σφιγκτήρα του πρωκτού, εκτός από τη χειρουργική αφαίρεση του όγκου, εφαρμόζεται επικουρικά και τοπική ακτινοβολία σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία. Η λαπαροσκοπική αντιμετώπιση του καρκίνου του Ορθού εφαρμόζεται σήμερα από εξειδικευμένες χειρουργικές ομάδες και προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα στον ασθενή. Μεταξύ άλλων βοηθά στην αποφυγή τραυματισμού άλλων οργάνων της περιοχής και αυξάνει την πιθανότητα διατήρησης του πρωκτικού σφιγκτήρα.